آغاز فلسفه غرب با سقراط و ارسطو رقم خورد/تبیین فلسفه شعر
تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۴۳۰۷۷
به گزارش خبرگزاری مهر، حامد طونی شاعر و منتقد ادبی در دومین روز از اردوی آموزشی شاعران جوان انقلاب اسلامی (آفتابگردانها) که توسط مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب در حال برگزاری است گفت: گفتوگو درباره فلسفه و شعر، مقدماتی میطلبد؛ اما در این فرصت کوتاه سعی میکنم به جای ورود به فضاهای فنی و تخصصی، بیشتر به جنبهی کاربردی آن بپردازم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بخش اول گفتوگو را با دست گذاشتن روی دو نقطه کانونی فلسفه پیش میبریم:
۱. شعر در فلسفهی افلاطون و ارسطو
۲. شعر در تاریخ فلسفهی اسلامی
آغاز فلسفه غرب با سقراط و ارسطو رقم خورده. نقطهنظر اولیه افلاطون، انتقال «قدرت» از شعر به فلسفه است. بنیاد مغربزمین با هومر و شعر او آغاز میشود و بعد دست به دست میشود تا به فیلسوفان میرسد و بعد فیلسوفان تلاش میکنند شعر را تعریف کنند. و البته که تعریفشان، شعر را بسیار محدود میکند.
وی با اشاره به نقطه درگیری افلاطون، در ابتدای کتاب «جمهوری» افزود: «اگر شاعران، مدعی معرفت نبودند، من کاری به آنها نداشتم. اگر میگفتند ما فقط داستانهای زیبایی میگوئیم کاری به آنها نداشتم. اما آنها خود را مجرای حقیقت میدانند.» افلاطون شاعران را از آرمانشهر بیرون میاندازد. برخی اندیشمندان، این نقطه را نقطهی افول هنر میدانند؛ نقطهای که شعر را از سوی فلاسفه تعریف و محدود میکند.
پس از افلاطون، ارسطو از نظر رادیکال افلاطون فاصله میگیرد و شعر را صورتبندی میکند و میگوید: شعر، فن است. فنّی که شاعر را از تودهی مردم جدا میکند. پایهی دیدگاه ارسطو، حکمت نظری، حکمت عملی و حکمت ابداعی (هنر) است.
طونی، سپس به تعریف شعر در دیدگاه فلاسفه اسلامی پرداخت و گفت: فیلسوفان اسلامی هم نگاهی مشابه افلاطون دارند. خواجه نصیر هنگام تعریف شعر میگوید: «شعر کلامی ست مخیل، موزون، مقفا و متساوی.» در حالی که امروز میبینیم شعرهایی داریم که با تعریف بالا جمع نمیشوند و همچنان شعرند.
وی با اشاره به تعریف فلسفه ارسطو افزود: به تعبیری دستهبندی سه گانه ارسطو در واقع نمایانگر اینهاست:
۱. شناخت، حقیقت، معرفت
۲. اخلاق، مناسبات زیستی، رفتارها
۳. هنر
کانت آنچه را ارسطو شروع کرده بود، با نگارش سه کتاب از جمله نقد عقل محض، نقد قوه عملی، نقد حکمت کامل کرد. کانت معتقد است این سه ساحت، نباید هیچ نسبتی با هم داشته باشند. و هیچکدام از ساحتها حق ورود به ساحت دیگر را ندارند. ساحت محتوایی این سه از هم جدا است و معیار داوری در این سه ساحت هم متفاوت است.
کانت «شعر و هنر» را جدا شدن از دو ساحت شناخت و اخلاق میداند. زیباییشناسی و هنر از کانت آغاز میگردد و کمی بعد به نظریهی «هنر برای هنر» میرسد. هنر برای هنر میگوید آغاز همه چیز هنر است و اصالت دارد؛ اما همزمان هم باید خودش را در ذات، بینسبت با شناخت و اخلاق و تعهد اجتماعی بداند.
بعضی اندیشمندان غرب، این نقطه را نقطهی مرگ هنر میشناسند. هنری که زمانی نسبتی با شناخت داشت، حالا عاری از شناخت تلقی و تحسین میشود.
طونی در ادامه به گفتوگو درباره نقطه مقابل فلسفه کانت پرداخت و گفت: مدتی بعد، هگل، هایدگر و نیچه در جایگاهی مقابل کانت قرار گرفتند. نیچه حتی میگوید هنر برای هنر اصلاً امکانپذیر نیست. هایدگر نیز میگوید ما باید آثار هنری بزرگ را پدیدارشناسی کنیم و ببینیم آنها چگونه خلق شدهاند. با پدیدارشناسی خواهیم فهمید نگاه بزرگان هنر به «هنر» چه بوده و راز ماندگاری آنها چیست.
این نظریهها خواه ناخواه بر شعر هم سایه انداختهاند. برای مثال، فرمالیسم ادبی برونمایهای از همین رویکرد فرمیک به شعر است که اعتقاد دارد «شعر فقط کالبد و جسم است، نه جان.»
هایدگر از اصطلاحی «مرگ هنر» استفاده میکند و معتقد است آنقدر هنر بزرگ به تکنیک و فرم تقلیل یافته و دیگر امکان رخ دادن ندارد.
طونی بعد از بیان این پیشدرآمد به سراغ مبحث اصلی گفتوگو حرکت کرد: حالا میخواهیم نسبت شعر با شناخت و نسبت شعر با اخلاق را بررسی کنیم. ما در این موضوع، دو پرتگاه جدی داریم: ۱. شعر نسبتی ذاتی با شناخت ندارد. ۲. شعر، ابزار شناخت است.
اما باید دقت کنیم که شعر نه بینسبت با شناخت است و نه ابزاری برای رسیدن به شناخت و معرفت است. یکی از شاعران جوان آفتابگردان، به جملهای از مقاله شهید آوینی اشاره کرد: «شاعر، گوش در عالم ملکوت دارد.»
طونی با تاکید این جمله افزود: این همان نگاهی است که در طرز فکر دینی به شعر داریم.
کد خبر 5658422منبع: مهر
کلیدواژه: اردوی شعر آفتابگردان ها شعر فلسفه انقلاب اسلامی ایران افلاطون ارسطو معرفی کتاب تازه های نشر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دفاع مقدس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کتاب و کتابخوانی هفته پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملی حامد علامتی انقلاب اسلامی ایران قاسم سلیمانی ادبیات داستانی ترجمه انتشارات سوره مهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۴۳۰۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایه اصلی هر سازمانی بر دوش روابط عمومی است
ایسنا/آذربایجان شرقی رئیس انجمن روابط عمومی ایران اظهار کرد: روابط عمومی برای تصمیمگیرندگان تصمیمساز است و پایهی اصلی هر سازمانی بر دوش روابط عمومی است.
خسرو رفیعی، پنجشنبه، ۶ اردیبهشت ماه، در سمینار تخصصی هوش مصنوعی مولد روابط عمومی که توسط انجمن روابط عمومی آذربایجانشرقی و اتاق بازرگانی تبریز برگزار شد، گفت: یکی از وظایف روابط عمومی ارتباط دوستی است چرا که باید سعی کنیم با دوست داشتن همدیگر زندگی آرامی ایجاد کنیم .
به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه برای زندگی و دوستی به روابط عمومی نیاز داریم، افزود: روابط عمومی در ایران علم ناشناختهای است و بسیاری از مردم فکر میکنند کار آن، تشریفات و تبلیغات است اما روابط عمومیها مسئولیت سنگینی دارند و باید دائم افکار سنجی و تولید محتوا کرده و برای مدیران برنامه ریزی کنند.
وی ادامه داد: روابط عمومی علم پیچیدهای است و مانند تبلیغات به زودی دیده نمیشود و برای شناخته شدن و انجام کار مثمر ثمر نیاز به زمان دارد.
رفیعی گفت: روابط عمومیها در بخش خصوصی بسیار مهم هستند چراکه یک مجموعه بدون شناخت مسائل روز و نبود روابط عمومی شکست میخورد.
وی با بیان اینکه یکی از مهم ترین ابزارهای روابط عمومی، هوش مصنوعی است که اگر آن را یاد نگیریم ناگهان صد سال از دنیای پیشرفته عقب میمانیم، تاکید کرد: امیدواریم با راهاندازی هوش مصنوعی در روابطعمومی بسیاری از مشکلات آسان شود اما جای سوال است که آیا هوش مصنوعی میتواند احساسات را بومی سازی کند؟
جعفر محرم پور، دبیر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تبریز نیز در این سمینار گفت: مجموعههای ما چیزی جز روابط عمومی نیستند تلاش و تقلا در تمام ارگانها بدون روابط عمومی و رسانه خروجی نخواهد داشت.
وی ادامه داد: گردش اطلاعات و محتواها در جامعهی امروزی به همت روابطعمومیها است و ما برای تقویت نقش آن و رساندن روابط عمومی به جایگاه درست مبتنی بر فرهنگ خودمان تلاش میکنیم.
وی با بیان اینکه فعل و انفعالات صورت گرفته در تمام دستگاهها جز با تلاش روابط عمومیها معنا و مفهوم پیدا نمیکند، افزود: تا زمانی که حوزه تولید محتوا به ابزاری مثل هوش مصنوعی و ابزارهای مشابه مجهز نشود کارکرد ما از دست میرود.
محرمپور اذعان کرد: اگر یک روزی میگفتند بازاریابی فلسفه جاری در مجموعه است به نظر من اکنون روابط عمومی هم یک فلسفه جاری در کسب و کارها است که اگر ما به این فلسفه اعتقاد نداشته باشیم به کسب و کار نیز نگاه صحیحی نداریم.
عادل میرشاهی، مدرس دانشگاه نیز در ادامهی این سمینار گفت: روابط عمومیها باید در تولید محتوا یک سری قوانین و تکنیکها را رعایت کنند، برای توسعه سایت نیاز به دانشی به نام هوش مصنوعی وجود دارد که به شما اجازه میدهد تولید محتوا هوشمندانه و خلاقانه داشته باشید.
وی ادامه داد: پرامپت درخواستی است که شما برای هوش مصنوعی ارسال میکنید و آن سرویس هوش مصنوعی با بررسی درخواست شما، چیزی که میخواهید را میسازد و به شما تحویل میدهد. اگرچه کار بسیار راحت و آسانی است اما برای کار اصولی نیاز به تخصص و دستورالعملهایی دارد.
وی با بیان اینکه در پرامپت نویسی چند تکنیک وجود دارد، گفت: اولین تکنیک آزمون و خطا است زمانی که دستوری میدهید ممکن است اشتباه کند در این زمان باید با دستور مجدد به آن اجازهی اصلاح بدهید.
وی افزود: هوش مصنوعی با الگو، دستور العمل و استفاده از دادهها کار میکند که ساده نویسی باید در آن رعایت شود چرا که با کار پیچیده درست عمل نمیکند.
انتهای پیام